Anksiyete ya da kaygı, kötü bir şey olacağından endişelendiğimiz zaman ortaya çıkan nedensiz bir korku ve tedirginlik hali olarak tanımlanabilir. Anksiyete, bilinmeyen bir tehdide verilen duygusal bir yanıt olabilir. Örneğin, karanlık bir sokakta tek başına yürüdüğünüz zaman biraz huzursuz hissedebilirsiniz, kaslarınız gerilebilir ve kalp atışınız hızlanabilir. Bu tür anksiyete bir yabancının size bir şekilde yaklaşması ve size zarar vermesi olasılığı ile ilgilidir. Böyle bir durumda yaşadığınız belirtiler normal hatta faydalıdır. Belirli, gerçek tehlikelerle ilişkilendirilen anksiyete duygusu genellikle bir sorun değildir. Aslında bu tür bir endişe normaldir. ‘Anksiyete krizi’ ya da ‘anksiyete atağı’ ise endişe, korku ve kaygının şiddetli olduğu durumlarda deneyimlenir.
ANKSİYETE KRİZİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Anksiyete krizi belirtileri tetikleyiciye ve kişinin buna nasıl tepki vereceğine bağlı olarak hafif, orta veya şiddetli olabilir. Sık yaşanan fiziksel belirtiler; nefes almakta güçlük, kalp atışının hızlanması, nabzın hızlanması, terleme, sıcak basması, göğüs ağrısı, kas gerginliği, titreme, mide bulantısı, boğazda tıkanıklık hissi, ağızda kuruluk olabilir. Diğer sık görülen belirtiler ise huzursuz ve gergin hissetme, kolay sinirlenme, kolay yorulma, gece uyuyamama, ağlama nöbetleri ve yeme sorunlarıdır. Bu belirtiler anksiyete krizi şiddetine göre farklılık gösterebilir.
ANKSİYETE KRİZİ NEDEN OLUR?
Panik bozuklukta görülen panik ataklar herhangi bir neden olmadan ortaya çıkabilir. Diğer bir yandan, anksiyete krizi stres veren belli bir olay tarafından tetiklenebilir. Örneğin, sosyal kaygı bozukluğu olan bir kişi kalabalık bir ortama girdiği zaman ya da bir gruba konuşma yapacağı zaman anksiyete krizi geçirebilir. Ya da yükseklik korkusu olan bir kişi için yüksekte olmak anksiyete krizini tetikleyebilir. Stresli yaşam olayları, ilişkide yaşanan sorunlar, iş yerinde yaşanan zorluklar da anksiyete krizini oluşmasına neden olabilir.
ANKSİYETE KRİZİ İLE PANİK ATAĞIN FARKI NEDİR?
Anksiyete krizi ve panik atak esnasında yaşanan belirtiler benzerlik göstermektedir. Hem panik atak hem de anksiyete krizi, korku, kalp çarpıntısı, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük ve gerçek dışı düşünceleri içerebilir. Ancak panik atakta bunlar çok daha şiddetlidir. Kişi gerçekten öleceğine inanabilir. Bir anksiyete krizi veya anksiyetenin belirli bir tetikleyicisi olabilir. Örneğin, sınava girmek, ilişkide yaşanan sorunlar ya da sağlık sorunları gibi. Anksiyete krizi panik atak kadar şiddetli değildir ve genellikle bir kişi endişeli hissettiğinde yavaş yavaş gelişir. Panik bozuklukta görülen panik atakta ise belirli bir tetikleyici yoktur ve panik bozukluğun belirtisi olabilir. Kişi kontrolünü kaybetmekten ya da ölmekten korkacak kadar yoğun fiziksel ve duygusal belirtiler içerir. Genellikle aniden ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkar ve birkaç dakika ile bir saat arasında sürer, ancak olumsuz etki devam edebilir.
ANKSİYETE KRİZİ TEDAVİSİ
Anksiyete krizi başka bir ruhsal bozukluğun belirtisi olarak yaşandığı durumlarda, örneğin panik bozukluk, sosyal kaygı bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu ya da yaygın kaygı bozukluğu gibi, altta yatan ruhsal sorunun tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu gibi ruhsal sorunlar psikoterapi ile başarılı şekilde tedavi edilebilmektedir. Altta yatan psikolojik sorunların iyileşmesi ile birlikte anksiyete krizi ya da anksiyete atağı tekrarlanmayacaktır. Diğer bir yandan, anksiyete krizi stresli yaşam olayları sonucu deneyimleniyorsa tedavide kişinin stres ve endişe ile baş edebilme becerilerini geliştirmek, hatalı ya da gerçek dışı düşüncelerini bilişsel yeniden yapılandırma ile değiştirmek ve işlevsiz baş etme yöntemleri hakkında farkındalık kazandırmak amaçlanır.